14- Bên trái của Tổ Bồ Đề Đạt Ma

Được viết bởi: admin

Cập nhật: 06/05/25 | Công khai: 06/05/25

Tải PDF

Bên trái của Tổ Bồ Đề Đạt Ma:

  • Là Sơ Tổ Trúc Lâm Yên Tử Điều Ngự Giác Hoàng. Đây là một vị Tổ rất đặc biệt đối với Thiền tông Việt Nam. Ở nước Ấn Độ, có vị thái tử đi tu được thành Phật hiệu Thích Ca Mâu Ni. Còn ở Việt Nam chúng ta, có vị vua đang ở ngôi vị đàng hoàng, khi tu, Ngài cũng được thành Phật hiệu là Phật Hoàng Trần Nhân Tông.

Cái đặc biệt của Phật Hoàng Trần Nhân Tông là, Ngài còn đang trị vì đất nước, mà quân Nguyên

  • Mông đang xâm chiếm gần hết châu Âu, Trung Đông và nhiều nơi khác, nên Ngài biết, thế nào rồi cũng đến lược nước ta. Vì vậy, Ngài lo toan trước để chuẩn bị cho cuộc xâm lăng từ phương Bắc. Quả thật như vậy, ba lần Nguyên – Mông xâm lược nước ta, điều bị quân Nhà Trần đánh cho kinh hồn bạt vía, làm rạng danh dân tộc anh hùng, sử vàng nước Việt còn ghi chói lọi đến ngày hôm nay.

Vua Trần Nhân Tông đã tìm ra được cái sống không bao giờ chết, người thế gian tầm thường không khi nào hiểu được, nên Ngài từ bỏ ngôi vua lên Trúc Lâm Yên Tử khai sáng đạo Thiền tông Việt Nam và làm Tổ sư Thiền tông Việt Nam đời thứ nhất. Thật hãnh diện cho đạo Phật Việt Nam có một vì vua tu hành được thành chánh quả.

Phù điêu Sơ Tổ Trúc Lâm Yên Tử, Điều Ngự Giác Hoàng (tức vua Trần Nhân Tông) thờ tại điện Tổ Thiền tồng chùa Thiền tông Tân Diệu.

KHI ĐỨC VUA TRẦN NHÂN TÔNG, LÀM SƠ TỔ TRÚC LÂM YÊN TỬ, HIỆU LÀ ĐlỀU NGỰ GIÁC HOÀNG, NGÀI CÓ LÀM BÀI KỆ 200 CÂU, ĐỂ NÓI LÊN DÒNG CHẢY CỦA NGUỒN THlỀN TÔNG:

Đầu tiên Đức Phật truyền thiền

Ma Ha Ca Diếp biết liền hoa sen

Hoa sen sáng tỏ hơn đèn

Phá tan màn tối nhận liền quê xưa.

Thiền tông Đức Phật truyền xưa

Ca Diếp nhận được quê xưa của mình

Ngài thấy như vậy lặng thinh

Chỉ cần mỉm cười Đức Phật truyền trao.

Truyền trao, mất hẳn chiêm bao

Bước qua hàng rào của Hải Triều Âm

Ca Diếp nhận được âm thầm

Lần lượt truyền người, làm Tổ thứ hai.

Tổ hai nhận được căn tai

Nhận được cười hoài vì hết trầm luân

A Nan nhận biết pháp “Dừng”

Luân hồi sinh tử Ngài đừng chạy theo.

Tổ vị Ngài truyền tiếp theo

Thương Na Hoà Tu làm Tổ thứ ba

Tổ ba đã biết nhận ra

Kế đến Cúc Đa nhận ra pháp thiền.

Thứ năm Đa Ca có duyên

Chính thức nhận liền Tổ vị thứ năm

Ca Đa, lặng lẽ âm thầm

Truyền lại pháp thiền ông Di Dá Ca.

Vị Tổ thứ sáu nhận ra

Bà Tu Mật, nhận sâu xa nguồn thiền

Thiền tông chính thức được truyền

Cho ông Phật Đà, làm Tổ tiếp theo.

Nan Đề, nghe Huyền Phật xưa

Tìm ông Phục Đà, truyền pháp Thiền tông

Tổ chín nhận được ngóng trong

Tìm Tổ Mười, Tôn Giả thiền ca.

Ngày xưa Huyền ký Thích Ca

Mười một là Ngài Phú Na được truyền

Phú Na tìm người đủ duyên

Mã Minh mong thiền của Phật Thích Ca.

Tổ vị mười hai, nói ra

Mười ba, là Tổ Ma La tiếp mình

Ca Tỳ nhận được lặng thinh

Đợi Ngài Long Thọ, cùng mình truyền riêng.

Mười lăm, Ca Na Đề Bà

Văn hay, chữ tốt nhận ra pháp thiền

Rằng Ngài đã được đủ duyên

Long Thọ truyền thiền, làm Tổ mười lăm.

Lớn tuổi, một mình âm thầm

Tìm người hiểu đạo, trao phần Thiền tông

Ở nước Tỳ La có ông

La Hầu La Đa chính tông danh Ngài.

Mười lăm, Tổ đến nhận ngay

Vị ấy, đáng được nhận ngay nguồn thiền

Mười sáu biết được huyền thiêng

Chính thức được truyền Tổ vị Thiền tông.

Xuống Nam, gặp được Nan Đề

Hoàng tử Nan Đề, biết tuỷ Thiền tông

Tổ vị mười bảy là ông

Đi qua khắp xứ, cũng mong truyền thiền.

Gặp được Già Da có duyên

Nên được truyền thiền làm Tổ tiếp theo

Mười chín là ông Cưu Ma

Gia tộc cao quý, dòng Bà La Môn.

Ngài La Đa lại có duyên

Hiểu được gốc thiền của Phật Thích Ca

Vị Tổ mười tám nhớ ra

Ở trong Huyền ký Đức Phật Thích Ca.

Mười chín là ông Cưu Ma

Tổ vị nối tiếp Thích Ca lưu truyền

Lớn tuổi Ngài hết trần duyên

Chính thức truyền thiền Tổ vị hai mươi.

Nhận thây Xà Dạ hơn người

Rõ môn thiền học không ai sánh bằng

Tổ trước huyền ký nói rằng:

Bà Tu Bàn Đầu làm Tổ tiếp theo.

Vì vậy, Tổ trước vâng theo

Truyền, ông Bàn Đầu làm Tổ Thiền tông

Tổ vị hai mốt đã xong

Bàn Đầu tìm người để mong tiếp thiền.

Tìm người phong cách trao riêng

Thiền tông mầu nhiệm linh thiêng xứ này

Ma Noa mong muốn dựng xây

Pháp môn thiền học tại đây lưu truyền.

Hạc Lặc chính thức đủ duyên

Noa La, truyền thiền trao đủ Thiền tông

Chánh pháp bí mật trong lòng

Có Ngài Sư Tử, chờ mong nguồn thiền.

Bà La Môn có đại duyên

Chính thức nhận thiền làm Tổ hai tư

Tâm ông đã được như như

Tổ Sư Tử được y như lời nguyền.

Tìm người có đủ phước duyên

Chính thức truyền thiền làm Tổ hai lăm

Bà Xá Tư Đa, Kế Tân

Nguyện theo Sư Tử cầu mong pháp thiền.

Sư Tử thấy ông đủ duyên

Chuyển giao pháp thiền làm Tổ hai lăm

Hai sáu, Bất Như Mật Đa

Dòng Sát Đế Lợi, lại mong Phật Đà.

Phật Đà là của Thích Ca

Vì lòng ham muốn, vua cha bằng lòng

Khi Ngài nhận được pháp xong

Bát Nhã Đa La, rất mong gặp Ngài.

Suy cùng kiếp trước và nay

Có duyên tiền định, nhận ngay pháp thiền

Thiền tông, nước Ấn bảo điên

Do vậy, pháp thiền phải đến phương Đông.

Vượt sông qua biển đi vòng

Lần theo eo Hồng cập biển Việt Nam

Bồ Đề, hai tám gian nan

Tìm người duyên lớn chuyển sang pháp thiền.

Gặp vua Võ Đế trình riêng

Vị vua nói liền, Thầy đã bị điên!

Tổ xuống thuyền, đành ra khơi

Tại đất Bắc Nguỵ thong thả nghĩ ngơi.

Đông Nhạc mách thời, Thần Quang

Ngài Thần Quang, khi nhận được lệ tràn

Trình làng Tổ vị phương Đông

Tăng Xán bị bệnh, không dám cầu mong.

Cầu xin Huệ Khả chữa xong

Bịnh tình khổ sở, không mong thứ gì.

Ở trong Huyền ký có ghi

Tăng Xán nhận thì Tổ vị ba mươi.

Khi nhận Tổ vị vui tươi

Phổ đi khắp chốn người người an vui

Đến khi lớn tuổi tìm người

Để trao Tổ vị, cho người tiếp theo.

Bất luận người giàu hay nghèo

Miễn nhận, đạo mầu của Phật Thích Ca

Đạo Tín tìm Ngài hỏi qua

Con làm sao được vượt qua luân hồi?

Tăng Xán, dạy, Đạo Tín “Thôi”

Nhiều đời sanh tử dứt rồi với ông

Đạo Tín nhận được thong dong

Con chỉ một lòng phụng thiền Thích Ca.

Tuổi già lần lượt hiện ra

Tìm người tiếp tục Thích Ca lưu truyền

Hoằng Nhẫn vị Thầy có duyên

Đem về nuôi lớn truyền thiền cho ông.

Hoằng Nhẫn, nhận pháp vừa xong

Tìm trong thiên hạ ai mong tu thiền

Do vậy, phổ đi các miền

Tìm người duyên lớn truyền thiền tiếp theo.

Có anh bán củi rất nghèo

Nghe người tụng đọc lần theo hỏi liền

Kinh gì lời kệ rất thiêng?

Tôi vừa nghe đến nhận liền “Tánh không”.

Hoằng Nhẫn, phổ khắp núi sông

Bài kinh tôi đọc là thiền Kim Cang

Một mình khổ sở gian nan

Đông Thiền xa quá lên đàng mà đi.

Khi đến Tổ hỏi cầu chi?

Con mong làm Phật, cầu chi không cầu!

Tổ bảo, không Phật, mà cầu

Huệ Năng liền nói, Phật đâu bên ngoài.

Ngũ Tổ, thấy Năng người tài

Sợ người hảm hại, chỉ ngay nhà trù

Tám tháng, Ngài phải lu bu

Giả gạo, gánh nước, không xu không tiền.

Ngộ thiền Ngài chỉ biết riêng

Ngũ Tổ truyền thiền làm Tổ ba ba

Đến đây Huyền ký Thích Ca

Pháp thiền thanh tịnh phải sa nơi này.

Truyền thiền chấm dứt tại đây

Dòng chảy Nguồn thiền tại đây chảy hoài

Chảy đi khắp chôn trần ai

Chảy về Nam quốc dừng ngay Long Thành.

Hôm nay, Trẫm nhận rõ rành

Pháp thiền thanh tịnh, trụ thành Thăng Long

Thiền tông không phải dụng công

Chỉ cần thanh tịnh là xong luân hồi.

Thiền tông đơn giản vậy thôi

Nếu tìm hay kiếm vào đời trầm luân

Do vậy, Đức Phật dạy “Dừng”

Không theo vật lý, luân hồi dừng ngay.

Hôm nay tại Yên Tử đài

Ta nay phổ biến ý Ngài Thích Ca

Nếu ai duyên lớn nhận ra

Thiền tông chánh pháp Thích Ca lưu truyền.

Vị nào có được đại duyên

Ta sẽ truyền thiền làm tổ tiếp theo

Thiền tông lội suối qua đèo

Theo đường hiểm nghèo để xuống phương Nam.

Đất Việt gặp lúc gian nan

Ở yên Trung Việt, đợi an quê nhà

Thiền tông chánh thức bùng ra

Ở tại đất Rồng phổ khắp Năm châu.

Thiền tông đến lúc khởi đầu

Xoá đi đạo Cầu, Quán, Tưởng và Xin

Tại đây lời dạy tối linh

Phổ đi thiền học của mình Thích Ca.

Các ông nghe kệ của ta

Viết ra Huyền ký Thích Ca lưu truyền

Giúp người hữu phúc đại duyên

Nhận được nguồn thiền là hết trầm luân.

Chỉ dạy hậu nhân biết “Dừng”

Vì đây sứ mạng, nhớ đừng lãng quên

Người dân Việt, biết đáp đền

Những lời Phật dạy, đừng quên trong lòng.

Phổ đi khắp chốn núi sông

Cho người duyên lớn, cầu mong pháp thiền

Người nhận được hết đảo điên

Biết cách tu thiền của Phật Thích Ca.

Thiền tông nước Việt bùng ra

Năm châu bốn biển, nhà nhà an vui

Ai nhận được, tự tươi cười

Vì đã về được, quê tươi của mình.

200 câu kệ nói trên, chúng tôi ghi lại, nơi báo Sài Gòn Mới, xuất bản vào năm 1.958, bút danh người viết là Bút Trà. Nơi mục các bài kệ Thiền tông Phật giáo.